تور قم زمینی و هوایی

قم به علت وجود آثار تاریخی و مذهبی متعدد، به لحاظ جهانگردی مذهبی و تاریخی دارای جایگاه ویژه و ممتازی است. گفته می شود بیش از ۳۰۰ مورد اثر تاریخیُ فرهنگی و مذهبی در این منطقه شناسایی شده که برخی از آن ها به ثبت تاریخی رسیده است. در میان آثار و بناهای تاریخی و مذهبی قم، آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) مهم ترین بنا است و اغلب گردشگرانی که با تور قم به این شهر سفر می کنند به دلیل زیارت حرم حضرت معصومه (س) است.

مسجد های با شکوه با قدمت های طولانی، امام زاده های متعدد، مدارس علوم دینی، خانه های مشاهیر نام دار، حمام ها، آب انبارهای قدیمی و تپه های باستانی از جمله آثار مذهبی، معماری، تاریخی و فرهنگی تور قم به شمار می آیند که دارای ارزش های مذهبی، جهانگردی و گردشگری بوده و اهمیت بسیار زیادی دارند. وجود قره تپه قم روددرمنطقه قم؛ بر نخستین استقرار انسان درهزاره ششم یا هشتم پیش از میلاد در این سرزمین گواهی می دهد و همین امر سبب شده تا قم به لحاظ باستانی نیز از اهمیت برخوردار باشد. قم به علت ماهیت مذهبی و مقدس خود، همواره آرامگاه، محل اقامت و اسکان بزرگان سیاسی و مشاهیر علمی ایران نیز بوده است.

این مکان ها معمولا دارای بناهای دیدنی و ارزشمندی هستند و برخی از آن ها هم که معماری ساده ای دارند. به لحاظ نشان دادن شخصیت صاحبان آن ها دارای اهمیت بوده و از دیدنی های تور قم به شمار می آیند. بناهای مذهبی, تاریخی, معماری و باستانی قم سبب شده این منطقه به لحاظ گردشگری و جاذبه های توریستی در ردیف مناطق ممتازایران قرار بگیرد و تور قم به یکی از محبوب ترین تور های داخلی تبدیل شود.

قم را بهتر بشناسیم

استان قم از مناطق جهانگردی زیارتی و مذهبی مهم ایران بوده و یکی از قطب های بزرگ توسعه توریسم مذهبی کشور به شمار می آید. جریان فرهنگ دینی و مذهبی، شهر قم را به یکی از بزرگ ترین مراکز آموزش علوم دینی و آیین های مذهبی تبدیل کرده که در دهه های اخیر نقش بسیار ممتازی در فرآیند تحولات دینی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی ایران بر عهده داشته است.

تعلیم و تربیت مروجین، عالمان و اندیشمندان علوم دینی و به تبع آن تاثیر فراوان بر نظام فرهنگی کشور از تاثیرهای فرهنگی بسیار مهم این خطه از ایران اسلامی است. در این منطقه مراسم اعیاد و سوگواری های دینی و مذهبی با شکوه فراوانی برگزار می شوند. در استان قم بیش از ۳۱۷ مورد تاریخی و مذهبی به ثبت رسیده که به لحاظ جهانگردی مذهبی دارای پتانسیل و جایگاه ویژه ای است.

دریاچه نمک و دریاچه حوض سلطان نیز به لحاظ طبیعی از اهمیت توریستی و علمی زیادی برخوردار هستند. این استان به دلیل قرار گرفتن در مرکز ایران و همسایگی با دشت کویر از جاذبه های توریستی و بیابان گردی کم نظیری نیز برخوردار است.

نام و پیشینه

درباره پیشینه قم وتاریخ بنای آن اختلاف نظر وجود دارد. نام قم سه بار در شاهنامه فردوسی آورده شده است. با این وجود، برخی بنای شهر قم را به بعد از اسلام نسبت می دهند. در حال حاضر، قم یکی از مراکز مهم تشیع در ایران و جهان است و علما و محدثین بزرگی از این منطقه برخاسته اند. وجود حوزه علمیه قم بر اهمیت مذهبی این شهر فزونی خاصی بخشیده است.

کشاورزی و دامداری

اساس اقتصاد قم برپایه کشاورزی، دام داری و صنعت (دستی و ماشینی) استوار شده است. کشاورزی در این استان به صورت تلفیقی انجام می گیرد. کشاورزی در شهرستان قم؛ همراه با باغ داری و دام داری انجام می شود. هرکشاورز علاوه بر کشاورزی در قطعه زمینی، به باغ داری یا نگه داری تعدادی گوسفند و بز نیز می پردازد.

کشاورزان این منطقه آب مورد نیاز برای کشاورزی را از رودخانه قم رود و قره چای تامین می کنند. دام داری نیز از دیرباز در استان قم رایج بوده و برخی از ایلات و عشایر استان های باختری کشور زمستان ها را در این استان می گذارنند. علاوه بر این ها پرورش گاو، گوسفند و طیور به صورت صنعتی و سنتی نیز در سطح استان رونق قابل توجهی دارد.

جاذبه های تاریخی و گردشگری تور قم

در سطح استان قم؛ دریاچه نمک و دریاچه حوض سلطان از اهمیت توریستی و علمی زیادی برخوردار هستند. به طور کلی استان قم به دلیل قرار گرفتن در مرکز ایران و همسایگی با دشت کویر از جاذبه های توریستی و بیابان گردی بسیار زیادی برخوردار بوده و پارک ملی کویر که آثار فرهنگی و تاریخی متعددی را در خود جای داده و مجموعه با ارزشی از ذخایر گیاهی و جانوری متنوع را دارا است که از جاذبه های مهم طبیعی تور قم به شمار می آید. در استان قم بیش از ۳۱۷ مورد تاریخی و مذهبی به ثبت رسیده که به لحاظ جهانگردی مذهبی دارای پتانسیل و جایگاه ویژه ای است.

در تور قم آستانه مقدس حضرت معصومه(س) مهم ترین بنای تاریخی – مذهبی به شمار می آید که در کنار ده ها اثر تاریخی دیگر همواره پذیرای بازدید کنندگان بی شمار این استان می باشد.

آرامگاه فاطمه معصومه دختر موسی بن جعفر و مسجد جمکران و بیش از چهارصد امامزاده دیگر و مساجد تاریخی و مهم مثل مسجد جامع و مسجد امام حسن و مسجد باب‌الجنه و مسجد رفعت از جمله جاذبه‌های توریستی تور قم می‌باشند. برای بسیاری از گردشگران تور قم به همین بارگاه‌ها و امامزاده‌ها و سوهان فروشی‌ها و انگشتر فروشی‌ها خلاصه می‌شود. اما گنجینه‌های شهر قم بیش از این هاست.

قم شهر بازارهای شلوغ و پر رفت و آمد، خانه‌های تاریخی، مساجد قدیمی و… است. تعدادی از جاذبه‌های توریستی قم و حومه به شرح زیر است:

حرم حضرت فاطمه معصومه

ایجاد گنجینه‌های معماری در اطراف مرقد فاطمه معصومه در قم به نیمه دوم قرن ۲ هجری برمی گردد. به استناد کتاب‌های معتبر تاریخی این بنا در اواسط قرن پنجم توسط “امیر ابوالفضل عراقی” از رجال دوره طغرل اول سلجوقی تجدید بناشد. با شروع فرمانروایی سلسله صفویه قم بیشتر مورد توجه قرار گرفت. در عصر قاجا فتحعلی شاه به مرقد فاطمه معصومه در قم توجه بیشتری نشان داد چنانکه بسیاری از تزیینات امروزی حرم متعلق به آن دوره است. برای نخستین بار به اهتمام فتحعلی شاه قاجار گنبد مرقد طلاکاری شد.

ابنیه و بیوتات حرم

• ضریح فاطمه معصومه، بقعه فراز آن با رواق‌ها، دومسجد بالاسر و طباطبایی،، دو ایوان طلا و آیینه، گنبد و مناره‌ها.
• صحن عتیق با سردر شمالی آن و مقابر پادشاهان قاجار و فقها و محدثان
• صحن نو، ایوان‌ها، سردرها و مناره‌ها
• مدرسه فیضیه و مسجد اعظم
• شبستان بزرگ و نجمه خاتون + صحن غربی حرم

مسجد اعظم

مسجد اعظم در غرب حرم فاطمه معصومه واقع شده است و به دستور سید حسین طباطبایی بروجردی ساخته شده است. این مسجد در سال ۱۳۷۴ هجری قمری توسط حسین بن محمد معمار معروف به “لرزاده” بنا شده است. این مسجد که به جهت شوکت و عظمت، مسجد اعظم نام گرفته است، در زمره مساجد سه ایوانی جای می‌گیرد. شبستان و گنبد این مسجد مزین به کاشی‌های معرق است. شما از راه صحن عتیق حرم در شرق و صحن غربی حرم در غرب می‌توانید به صحن این مسجد دسترسی پیدا کنید.

مسجد امام حسن عسگری

این مسجد که قدیمی ترین مسجد شهر قم است، در ضلع شمالی میدان بزرگ امام خمینی قرار گرفته است. مسجد امام حسن عسگری، در قرن سوم هجری توسط “احمد بن اسحاق قمی” وکیل و نماینده حسن عسکری، پیشوای یازدهم شیعه ساخته شده است. این مسجد محل تدریس محمدتقی خوانساری بود که شخصیت‌هایی مانند روح الله خمینی و محمدعلی اراکی از شرکت کنندگان در این درس بودند. چون این مسجد به امر حسن عسکری و با پول او و به وسیله نایب او ساخت شده است مورد توجه مراجع تقلید و مردم قم قرار گرفته است.

آرامگاه فتحعلی شاه قاجار

مقبری فتحعلی شاه قاجار در شمال صحن عتیق مرقد فاطمه معصومه قرار دارد و از آثار “بیگم صفوی” است. این مقبره در زمان زندگانی فتحعلی شاه قاجار و به دستور خود او بنا شده است. در سال ۱۲۸۰، در دوره ناصرالدین شاه قاجار تزیینات آینه‌کاری بنا، به گچ‌بری تبدیل شده است.

مدرسه غیاثیه (پامنار)

سردر و مناره‌های مدرسه غیاثیه نزدیک میدان کهنه شهر قم تنها بخش بازمانده از مدرسه عظیمی است که در سده هشتم هـ. ق دارای شهرت بسیار بود. سازه اصلی بنا از آجر با تزیینات گچی و تلفیق آجر و کاشی در مناره هاست. مدرسه غیاثیه (پامنار) مربوط به دوره سلجوقیان – دوره تیموریان است و در قم، خیابان آذر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جامع قم از بناهای قدیمی شهراست که بانی آن معلوم نیست اما در کتاب گنجینه آثار قم آمده است که بانی این مسجد و مدرسه روبه روی آن که جهانگیرخان نام دارد سلطان جانی خان پادشاه تا تار ترکستان است و تاریخ بنای آن هم سال ۷۵۵ بوده است.

آرامگاه محمدشاه قاجار

آرامگاه محمدشاه قاجار، در غرب صحن عتیق مرقد فاطمه معصومه جای دارد. در ورودی مسجد بالاسر. تزیینات داخلی گنبد این آرامگاه مجموعه‌ای از آینه‌کاری و گچ‌بری است.

آرامگاه شاه عباس صفوی

مقبری شاه عباس دوم صفوی در جنوب غربی حرم فاطمه معصومه قرار دارد. این مقبره از نظر معماری و به کارگیری سنگ‌های مرمر، جلوه‌ای جالب دارد.

آرامگاه شاه سلیمان و شاه صفی

مقابر شاه سلیمان و شاه صفی در محل موزه آستان فاطمه معصومه قرار دارند. صندوق چوبی قبر شاه، از نظر کنده کاری، جالب و دارای ارزش است.

باغ گنبد سبز

در خیابان شهید روحانی شهر قم، باغی کوچک موسوم به باغ “گنبد سبز” سه اثر تاریخی متعلق به سده هشتم هجری قمری را در دل خود جای داده است.

مقبره خواجه اصیل الدین

این مقبره از خارج، دوازده ضلعی منظم با طاقنماهای تزیینی در هر ضلع است. براساس کتیبه تاریخی بنا، دو تن در این مقبره مدفونند. تاریخ ۷۶۱ هجری قمری در این برج مشاهده می‌شود.

مسجد جامع قم و مدرسه جهانگیرخان

این مسجد در مرکز شهر قم و در محله لب چال قرار گرفته است. از راه خیابان آذر، بزرگراه عماریاسر و تونل غدیر می‌توان به این مسجد دسترسی پیدا کرد. این مسجد، مجموعه‌ای از بناهای چند عصر و دوره است. گنبد رفیع مسجد جامع قم یکی از باشکوه ترین، شگفت انگیزترین و رفیع ترین گنبد‌های مساجد ایران است. جای تعجب نیست اگر برای هر بیننده‌ای در مورد چگونگی ساخت این گنبد جای سؤالی وجود داشته باشد. برای ساخت این مسجد بزرگ و گنبد آن که حدود ۶۰۰۰ متر مربع وسعت دارد، حتی یک شاخه آهن نیز به کار نرفته و با گذشت سالیان سال از ساخت آن همچنان پابرجا واستوار مانده است.

مقبره خواجه علی صفی

این بنا در وسط دو گنبد دیگر قرار دارد و مدفن خواجه علی صفی، دومین فرمانروای خاندان صفی است. معماری نمای بیرونی و داخلی بنا همانند گنبد خواجه اصیل الدین است. بر اساس کتیبه بنا سه نفر در این آرامگاه مدفونند. تاریخ ۷۹۲ هجری قمری در این آرامگاه به چشم می‌خورد.

گنبد شمالی

این بنا در شمال دو بنای دیگر قرار دارد و به دلیل تخریب کتیبه تاریخی آن، نام بانی و صاحب مقبره مشخص نیست. نمای مقبره از خارج و داخل هشت ضلعی است. این مقبره به اواخر سدهٔ هشتم و اوایل سدهٔ نهم هجری قمری تعلق دارد.

امام زاده علی بن جعفر

امامزاده علی بن جعفر مربوط به سدهٔ ۸ ه. ق. است و در خیابان انقلاب قم، جنب گلزار شهدا واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شمارهٔ ثبت ۲۴۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. امامزاده علی بن جعفر مشهور به «در بهشت» بوده و بنای هشت وجهی با گنبد دو پوش هرمی شکل است. در دوران قاجاریه ایوان و بیوتاتی بدان اضافه شد. این بقعه پس از مرقد فاطمه معصومه بر بقیه اماکن و مقابر منطقه قم از حیث تزیینات برتری دارد.

امام زاده حمزه

مقابل میدان کهنه قم (خیابان آذر) گنبد و بارگاهی است که مرقد سه امامزاده از نوادگان موسی بن جعفر در آن واقع شده است. مزار امامزاده حمزه که آن را خاک حمزه فرزند امام هفتم شیعه می دانند بنایی است متعلق به نیمه نخستین قرن دهم ه. ق. این مزار که سبک بنای آن به سبک بنای حرم فاطمه معصومه است – با ابعادی کوچک در همان سبک – مرکب از دو بقعه است که پیشاپیش هر دو صحنی به درازا و پهنای ۳۲ در ۱۵ متر قرار دارد. این صحن را میرزا علی اصغر خان امین السلطان صدر اعظم، در دوران برکناری خود که در قم اقامت داشت بنا نموده است. گنبد امامزاده با بلندای ۱۰ متر با فرم حلزونی (ترکیبی از مخروط و گنبد) از آثار اوایل قرن حاضر است.

خانه تاریخی یزدان پناه

خانه تاریخی و زیبا یزدان پناه در اوخر دوره قاجاریه بنا شده و در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۸۲ با شماره ۹۱۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این خانه شاید یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی در ایران باشد اما تعداد بسیار اندکی از گردشگران و حتی مردم قم از وجود این خانه با خبراند. خانه ۸۸۴ متر مربع مساحت داشته و بیش از ۱۲۰ سال قدمت دارد. معماری این خانه سربه تو دارد و از تأثیر اقلیم و باورهای مردم قم دورنمانده است. نحوه چیدمان اتاق‌ها در این بنا بدین گونه است که در سمت شمالی حیاط که آفتاب در فصل زمستان مایل به آن می‌تابد و از گرمای بیشتری برخوردار است قسمت زمستان‌نشین است.

اتاق‌های سمت جنوب حیاط در تابستان در سایه قرار دارند و خنک‌ترند و بادگیرها و هواکش‌ها نیز غالبا در سمت جنوبی ساختمان قرار دارند تا تهویه هوا بهتر صورت گیرد.

خانه آیت الله بروجردی

این خانه در دوره قاجاریه ساخته شده و محل اقامت و زندگی سید حسین طباطبایی بروجردی، مرجع تقلید شیعه بوده است. این خانه در خیابان آذر قم و در محله “تکیه آق سید حسن” قرار دارد. این اثر در ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۵۴۳ به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده است. خانه حاجی خان، خانه روح الله خمینی، خانه زند، بیت النور، تیمچه بزرگ بازار قم، حمام تاریخی حاج عسگرخان، برج‌های کارخانه ریس باف، تپه باستانی قلی درویش، قلعه جمکران و درخت سرو پانصدساله جمکران از دیگر جاذبه‌های دیدنی تور قم هستند.

جهت خرید تور قم با دفتر ارمغان تماس حاصل نمایید .

تلفن : ۰۹۱۵۷۲۳۷۸۰۰ — ۳۷۲۳۷۸۰۰ – ۰۵۱